Nha môn Binh Bộ nằm gần cổng Quang Hoa, cách cầu Huyền Tân không xa lắm. Bùi Thận cưỡi ngựa chỉ mất thời gian khoảng hai nén hương đã tới nơi.

Bùi Thận quay người nhảy xuống ngựa, được tiểu lại dẫn vòng qua cửa nghi môn, vào sân trong. Y nhìn thấy hành lang hai bên lác đác có vài quan viên qua lại hối hả, vẻ mặt nôn nóng.

Y nổi lòng nghi ngờ, tiếc là Đàm Anh hiện không ở cạnh. Mà y vì vội vã vào thành, cho nên cũng chưa liên lạc với Cẩm Y Vệ ở Nam Kinh, tạm thời không rõ chuyện gì đang xảy ra.

Bùi Thận vừa suy tư, vừa nhìn về phía ông lão đang đứng khoanh tay trong đình. Người này mặc quan phục, đội mũ cánh chuồn, đeo thắt lưng sừng tê, chân đi ủng đen, thỉnh thoảng liếc nhìn ra cửa.

Thượng thư Binh Bộ vốn chẳng liên can gì đến y, sao lại phái người ra tiếp đón? Bùi Thận sinh nghi, bước nhanh tới chắp tay thi lễ: “Sao dám phiền Phạm đại nhân ra tiếp đón chứ?”

Phạm Ý Chi thần sắc vội vàng, cố gắng bình tĩnh vuốt râu cười nói: “Lão phu đã là bộ xương bước nửa chân vào đất rồi, Bùi đại nhân lúc này vẫn đang độ đơm hoa kết trái. Ta ra nghênh đón một lần thì có làm sao?”

Bùi Thận vội vàng khom lưng: “Phạm đại nhân năm nay mới năm mươi lẻ sáu, tinh thần quắc thước, hà cớ chi lại nói những lời này?”
Hai người đẩy đưa vài câu, Phạm Ý Chi lúc bấy giờ mới dẫn Bùi Thận vào sảnh, ngồi xuống ghế, sai người bưng trà thơm lên. 

“Không biết Phạm đại nhân tìm ta có chuyện gì?” Bùi Thận hớp ngụm trà Kiến Châu, cười hỏi.
Phạm Ý Chi nãy giờ chẳng qua cố tỏ ra bình thường để hàn huyên, lúc này nghe Bùi Thận hỏi, rốt cuộc không thể che giấu thêm, vội vàng nói: “Ta nhớ rằng Bùi đại nhân vào thành sáng nay đúng không?”

Bùi Thận thật sự không biết Phạm Ý Chi này ý định ra sao, liền đáp: “Vâng, lúc canh ba giờ Tỵ, vào thành từ cổng Kim Xuyên.”
Nghe vậy, Phạm Ý Chi hơi nhoài người ra trước, vội hỏi tiếp: “Nếu thế, lúc Bùi đại nhân tới có từng nghe tin tức về giặc Oa chưa?”

Thấy ông ta nhíu mày, dáng vẻ cực kỳ sầu lo, Bùi Thận suy tư chốc lát, chỉ cảm thấy phỏng đoán của mình quá mức vớ vẩn, bèn thử dò xét: “Chưa từng nghe nói tới, chỉ nghe đâu vùng Giang Chiết Lưỡng Quảng luôn có giặc Oa quấy phá.” Nói xong, y lại nói: “Có chuyện gì sao đại nhân?”

Phạm Ý Chi thấy Bùi Thận không thể cung cấp thêm thông tin gì, thất vọng nhưng vẫn cố gượng trả lời: “Mạt Lăng Quan đã thất thủ.”
Bùi Thận sửng sốt, không ngờ suy đoán của mình lại trở thành sự thật.

Mạt Lăng Quan là cửa ngõ vào thành Nam Kinh. Nơi này thất thủ nghĩa là giặc Oa có thể đánh thẳng vào dưới chân…
…… thành Nam Kinh.
Bùi Thận cảm giác hít thở khó khăn. Thấm Phương lúc này còn đang ở bên ngoài thành Nam Kinh.

Thấy Bùi Thận đột ngột đứng dậy, Phạm Ý Chi ngạc nhiên: “Bùi đại nhân sao vậy?”
Bùi Thận lạnh lùng nói: “Tóm lại đã xảy ra chuyện gì?”

Người trẻ này không quá lễ phép, hai đầu chân mày của Phạm Ý Chi nhíu chặt đến nỗi có thể kẹp ch.ết ruồi bọ. Nhưng ngẫm lại, bản thân ông ta tìm tới Bùi Thận cũng không ôm mục đích tốt đẹp gì cho cam. Nghĩ vậy, ông ta thoáng nguôi cơn tức, dịu giọng giải thích.

“Tướng thủ thành của Mạt Lăng Quan là La Tông và Từ Thanh trưa nay phóng ngựa vào Nam Kinh, báo rằng giặc Oa đêm qua tiến công với quy mô lớn, công đánh Mạt Lăng Quan. Hai người họ cùng ngàn tướng sĩ cố gắng chống cự, nhưng rốt cuộc không địch lại, cho nên vọt ngựa đến báo với lão phu, để lão phu chuẩn bị sớm.”

Bùi Thận liếc nhìn ông ta một cái, cười lạnh trong lòng. Cưỡi ngựa báo tin? Rõ ràng là thủ không được, bỏ thành mà chạy. 
Nhưng giờ không phải lúc truy cứu trách nhiệm. Cấp bách nhất hiện nay là phải nhanh chóng tìm hiểu tình huống.
“Hai người họ có nói giặc Oa tổng cộng bao nhiêu người không?”

Phạm Ý Chi lắc đầu: “Chỉ nói hàng ngàn hàng vạn, đầy khắp núi đồi.”
Bịa chuyện lừa gạt người khác chắc? Bùi Thận cười lạnh: “Toàn là những người thâm niên trong nghề binh, chẳng lẽ đếm số người cũng nhẩm không ra?”

Phạm Ý Chi chuẩn bị giải thích, Bùi Thận lại nói: “Huống hồ mấy ngàn giặc Oa tiến quân vào Nam Kinh, các châu các huyện dọc đường cớ sao không hề biết chút động tĩnh nào?” Cẩm Y Vệ bên kia cũng không có tin báo tới.

Bùi Thận nói tiếp: “Chỉ có một toán giặc Oa nhỏ mới có thể ẩn nấp như thế. Mà toán này chắc hẳn không tới một trăm, có lẽ chỉ chừng mấy chục tên mà thôi.” Một đám hơn trăm người, ăn uống cũng là cả một vấn đề, kiểu gì dọc đường cũng để lại dấu vết. Chắc hẳn La Tông và Từ Thanh bỏ thành mà chạy, lại khuếch đại số lượng giặc Oa hòng thoát tội.

Dứt lời, Bùi Thận đứng dậy nói: “Nếu đã biết là toán nhỏ giặc Oa đánh tới, bản quan có vài việc phải dặn dò thuộc hạ. Đại nhân xin hãy chờ trong chốc lát.” Nói rồi y bước ra cửa, để lại Phạm Ý Chi nhăn mày buồn bực.

Bùi Thận ra khỏi sảnh, khuôn mặt lập tức sa sầm xuống, lạnh giọng gọi thân vệ đang đứng gác tới: “Bình Sơn, ngươi đi với Trương Tử. Một người hai ngựa, tức khắc chạy về trạm Long Giang báo tin giặc Oa tập kích. Bảo Đàm Anh dẫn phu nhân nhanh chóng vào thành Nam Kinh.”
Bình Sơn chắp tay xin vâng, vội chạy ra khỏi nha môn.

Bùi Thận sắc mặt âm trầm, bình tĩnh nhìn theo bóng Bình Sơn. Không phải y đích thân đi làm, trong lòng vẫn một mực âu lo. Đứng đó một lúc lâu, y thở một hơi kiềm nén cơn nóng ruột, quay người nói: “Phạm đại nhân đừng lo, đám này chắc hẳn chỉ là toán giặc Oa nhỏ thôi.” Thành Nam Kinh rất cao. Chỉ một nhóm nhỏ giặc sẽ không đủ sức phá được thành. 

Thấy y trở về, Phạm Ý Chi cười khổ: “Lão phu cũng nghĩ như vậy. Nhưng La Tông và Từ Thanh một mực báo rằng đây là đại quân giặc Oa tiến đánh. Thà rằng tin là có, không thể cứ bỏ qua được đâu.” (1)

Nếu thật sự chỉ có mấy trăm tên giặc Oa, ông có thể động viên lính Vệ sở chung quanh, bá tánh sống ở Nam Kinh trợ giúp. Chỉ cần thủ được thành Nam Kinh, cho dù ông bị tước cái mũ cánh chuồn trên đầu, dù sao vẫn còn giữ được tánh mạng.

Nhưng nếu phán đoán sai lầm, giặc Oa quả thực tấn công với quy mô lớn, mà ông chỉ chuẩn bị tiếp đánh chừng mấy trăm tên. Khi ấy mất thành, trăm vạn bá tánh trôi giạt khắp nơi, bị giặc Oa cướp bóc tàn sát, ông có ch.ết muôn lần cũng không đền hết tội.

“Lão phu suy tư tới lui, lại thương nghị với thái giám trấn thủ là Vương đại đang, cuối cùng quyết định đóng chặt cửa thành, vận động bá tánh ra thủ thành.”
Bùi Thận hiểu ý. Bản triều đã nhiều năm lơi lỏng quân đội, trông cậy vào lính tá, chẳng bằng bảo bá tánh tới thủ thành cho xong.

“Hôm nay mời Bùi đại nhân qua phủ tương ngộ, đó là vì nghe Bùi đại nhân đánh tan quân Yêm Đáp ở Đại Đồng, chắc hẳn rất có kinh nghiệm trong chiến sự.”

Phạm Ý Chi tuổi già, bấy giờ cũng chẳng màng thân phận mình lớn hơn, chỉ lo rưng rưng giọt lệ già nua, chắp tay thi lễ: “Quốc gia lâm nạn, khẩn cầu Bùi đại nhân nể tình trăm vạn bá tánh ở Nam Kinh này mà dốc lòng tương trợ.” Nói rồi, ông quỳ xuống lạy dài không chịu dậy.

Quả là một vị Thượng thư Binh Bộ lo cho dân cho nước, cứu giúp thế nhân.
Nếu Bùi Thận là người bộc trực, sợ là đã tin tưởng hoàn toàn.

Chưa nói tới y là Tuần phủ Sơn Tây, lấy đâu ra quyền hành điều động quân trấn thủ Nam Kinh? Cho dù nói là quân tình khẩn cấp, y tiền trảm hậu tấu, hợp sức với Phạm Ý Chi trấn thủ Nam Kinh, phòng ngự giặc Oa, thì thứ chờ đợi y sau khi xong việc chắc chắn không phải là luận công ban thưởng, mà là chịu tội bỏ tù.

Bởi vì Nam Kinh là cố đô, giặc Oa đánh tới dưới chân thành Nam Kinh, quốc triều này còn biết để mặt mũi chỗ nào? Quan lại trong thành Nam Kinh chỉ sợ hơn nửa sẽ bị cách chức, tháo mũ cánh chuồn.

Phạm Ý Chi này đâu phải đang thay bá tánh cầu xin? Chẳng qua cố tìm một kẻ đủ năng lực ra ch.ết thay mà thôi. Chưa biết chừng còn tính toán rằng Bùi Thận vì muốn tránh tội, sẽ nỗ lực khiến việc này từ việc lớn thành việc nhỏ, việc nhỏ thành không có. Đến lúc đó, Phạm Ý Chi ông ta cũng có thể thơm lây, giảm bớt tội trạng. 

Bùi Thận biết rõ hết thảy. Chỉ tiếc y đã vào ván cờ này, nếu từ chối Phạm Ý Chi, chờ đánh xong giặc Oa bên trên hạch tội xuống, y cũng phải bị hỏi tội chung.
Tình thế khó xử, tới lui không đường.

Bùi Thận cười lạnh, đúng là gừng càng già càng cay. Nhưng y tu thân dưỡng tính tốt, đưa tay nâng Phạm Ý Chi đứng dậy, ôn tồn bảo: “Phạm đại nhân sao phải như thế. Quốc triều an nguy, vốn chính là chức trách của tất cả chúng ta.”

Phạm Ý Chi thấy y đồng ý, nhẹ thở phào một hơi, dựa thế đứng lên. Hai người nịnh qua hót lại mấy câu,  Bùi Thận lúc này mới nói: “Nếu buổi trưa La Tông, Từ Thanh đã vào thành, có lẽ giặc Oa cướp bóc ở Mạt Lăng Quan một lúc cũng sẽ đuổi theo tới.”

Phạm Ý Chi nghiêm mặt: “Lão phu và Vương đại đang sớm đã hạ lệnh kéo cầu treo, đóng chặt cửa thành, phát bố cáo, tập trung thanh niên trai tráng trong thành lên thành trấn giữ. Vương đại đang lúc này đang tuần tr.a ở cổng thành.”

Đúng là đã chuẩn bị trước đâu vào đấy cả rồi. Bọn họ tìm tới y chỉ để kéo y xuống nước mà thôi. Bùi Thận nghĩ trong lòng, ngoài mặt không lộ vẻ gì, chỉ vờ vịt thở dài một tiếng: “Phạm đại nhân suy nghĩ chu toàn, Thủ Tuân xin được noi theo.”

Phạm Ý Chi vốn đang lo âu, thấy y thở dài liền vội vã hỏi han: “Có phải có chỗ nào chưa ổn hay không?”

Bùi Thận thương hại: “Nếu giặc Oa thật sự dẫn đại quân tiếp cận còn đỡ. Thành Nam Kinh chỉ cần thủ vệ thỏa đáng, xong chuyện nếu triều đình hỏi tội thì tệ nhất cũng chỉ là mất chức mà thôi. Nhưng nếu là toán nhỏ giặc Oa mà có thể đánh một lèo thẳng tới tận dưới chân thành thế này, mặt mũi triều đình mất sạch, danh dự tuổi già của Phạm thế bá đây, e là khó mà giữ được.”

Lời này thật sự chọc trúng nỗi ưu phiền của Phạm Ý Chi. Lời nói có trọng lượng nhất khắp vùng Nam Kinh này chỉ có Thượng thư Bộ Binh và thái giám trấn thủ.

Thái giám kia có người quen trong cung, lại không quản lý việc chiến sự. Tức là tất cả tội trạng đều sẽ rớt lên đầu Thương thư Bộ Binh ông đây.
“Hiền chất liệu có cách hay nào?” Nếu Bùi Thận đổi xưng hô thành thế bá, Phạm Ý Chi lập tức theo đó bò lên, thân thiết gọi y là hiền chất.

Bùi Thận cười đáp: “Cách thì thật ra là có.” Nói rồi, thấy Phạm Ý Chi nôn nóng bứt rứt, bản thân y cũng lo lắng tình hình phía ngoài thành, cùng với Thẩm Lan có thể gặp phải giặc Oa bất cứ lúc nào, thế là cũng vội vã nói thẳng không giấu giếm.

“Nếu muốn phá trận này, ta phải diệt sạch đám giặc Oa này đi.” Bùi Thận nói nhẹ như mây bay gió thoảng, mà mây gió đưa sát khí mãnh liệt thổi ra ngoài.

Phạm Ý Chi sao lại không muốn? Nhưng ông ta cũng chẳng thể làm gì hơn. Chế độ kế thừa quân hộ sớm đã lụi bại. Lính tá bây giờ không phải là già cả tàn phế, thì cũng là một đám ăn không ngồi rồi, chỉ chờ nhận lương bổng.

Hồi lâu sau, Phạm Ý Chi đành cười khổ nói: “Không dối gạt gì hiền chất, quân trấn giữ Nam Kinh lâu nay không theo kỷ cương, chỉ mỗi trấn thủ Nam Kinh cũng đã cố hết sức. Lão phu còn phải chiêu mộ thêm trai tráng tới thủ thành, đó là bởi sợ đám lính này không làm nên chuyện.”

Bùi Thận lăn lộn chốn quan trường lâu nay, tất nhiên cũng rõ Vệ sở các nơi bại hoại tới độ nào. Ngay cả năm đó ở Sơn Tây, y cũng phải huấn luyện binh tướng tận ba năm trời mới có thể một trận đã đánh tan quân Yêm Đáp.

Dù đã nắm rõ tình hình, nhưng Bùi Thận vẫn kiên trì với biện pháp ra khỏi thành đánh giáp với giặc Oa, bởi vì trong đầu y đã định hình được kế hoạch. 

“Quân trấn thủ Nam Kinh trong ba thiên hộ sở trước, giữa, sau ước chừng quân số khoảng ba ngàn người. Thế bá chỉ cần truyền lệnh, nói rằng Tuần phủ Sơn Tây đánh tan quân Yêm Đáp vừa lúc đang ở Nam Kinh.”

Bùi Thận chậm rãi nói: “Lại hỏi ba ngàn người này, liệu có chịu cùng ta ra khỏi thành, gắng sức tranh đấu đổi lấy giàu sang phú quý?”
Chú thích:

1 Nguyên văn: Ninh khả tín kỳ hữu, bất khả tín kỳ vô: Nó có nghĩa là người ta thà tin rằng điều gì đó có xảy ra hoặc điều gì đó tồn tại hơn là tin rằng nó không tồn tại, mọi người được khuyên không nên tùy tiện phủ nhận những điều không thể xác định được, tốt hơn hết là nên chuẩn bị trước. (baidu)

Bản đồ giặc Oa (Oa khấu/ Nụy khấu) đánh vào vùng duyên hải của Trung Quốc. Màu xám đậm chỉ những khu vực đã bị ảnh hưởng trước đó, màu xanh nhạt thể hiện những vùng bị ảnh hưởng từ năm 1540 đến 1565 (thời kì Minh Thần Tông). Nhà Minh có cố gắng hạn chế tình hình này bằng cách ban hành luật Hải cấm, ngưng giao thương đường biển. Tuy nhiên luật này khiến nhiều người Trung Quốc trở thành buôn lậu hoặc cướp biển chứ không chấm dứt được nạn này. (Nguồn: Wikipedia)